Күчмә халык

Халыклар хәрәкәтенә халык санының үсеше һәм климатның үзгәрүе зур йогынты ясый. Яңа һәм яңа кешеләрнең иртәме-соңмы барлыкка килүе әлеге территориянең ресурсларын киметә һәм күпләрне яшәү урыны эзләп, туфрактан төшерергә мәҗбүр итә. Кешеләр башка урыннарга күченгәннәр, чөнки климат салкынрак яки корырак булган. Мәсәлән, кайбер галимнәр, аерым алганда, Вернер Штейн фикеренчә, бик борынгы заманнарда шумерлар Месопотамиягә Үзәк Азиядән килгәннәр.